نڤیسین: بژین ئازاد حسن
زانکویا جیهان-دهۆک
بەشێ زمانێ ئینگلیزی
د ژیانێ دا گەلەک کەسان هیڤی هەنە، بەلێ نە هەمی کەس وان هیڤیان دکەنە راستی. سەرکەفتن نە ژ هیڤیێن پوویچ دهێت – ئەو پێتڤی ب باوەری، هەول و ئیمانێ یە. خەون دێ هەر وەکی خەون مینن هەتا ئەم کریارێ نەکەین و نەگۆهۆرین بۆ ئارمانجان چونکی کەسێن نڤستی خەونان دبینن بەلێ پا کەسێن هشیار ئارمانجێ بجهـ د ئینن. ل جهێ کو ئەم گۆمانێ ب خۆ بینین، دڤێت ئەم پەیڤا “مەحال” ژ هزرێن خۆ راکەین و باوەر بکەین کو ب هەول و باوەریێ ب خودایێ مەزن، هەر تشتەک یێ گونجایە، مروڤێ بێ باوەری دشێت ب هزاران ئەگەران بو نەکرنا تشتەکێ پەیدا بکەت، بەلێ پا مروڤێ باوەری هەبیت ئێک ئەگەر ب تنێ بەسە ئەو هەمی هیڤیان بجهـ بینیت ب رێکا وی ئەگەری. بەلێ پا ئەڤێ چەندێ بزانە ئەگەر چەند رێکا تە یا ب زەحمەت بیت و ئەو ئاستەنگێت د رێکێ دا چەند د گران بن بزانە ئەنجامێ وێ گەلەک یێ گرانبها یە. بلا تە مێشکەکێ ئەرینی هەبیت دا د ژیانەکا ئەرینیدا بژی.
ئاستەنگ و بەربەست بەشەکێ ژیانێ نە، بەلێ نابیت ئەو مە ب راوەستینن ژ بەروڤاژیا خەونێن مە. دەمێ ئەم ب راستی تشتەکی د خوازین، هەولێ ددەین، باوەری تینین کو خودێ دێ هاری مە کەت، سەرکەفتن دبیتە مسوگەر، باوەریا ب خۆ و حەزژێکرنا خۆی رۆلەکێ گرنگ دگەل ئێکدا هەیە. گەلەک کەس ژ شکەستێ د ترسن، بەلێ شکەست ب تنێ وانەیەکە، نە داویا رێکێ یە. هەر وەکی فیزیاناسێ تیۆری و گەردووناسێ ئینگلیزی (ستیڤن هۆکینگ ١٩٤٢-٢٠١٨) دبێژیت “هەر چەند ژیان دیار ببیت کو یا زەحمەتە، هەردەم تشتەک هەیە کو تو دشێی بکەی و دناڤدا ب سەرکەڤی، یا گرنگ ئەوە کو تو دەستان نە داهێلی”. هەروەسان (نیل دیگراس تایسۆن) وەکی کوڕەکێ رەشبین ژ هەیڤا برۆنکس ل نیو یورکێ، گەلەک ئاستەنگ ل بەر سینگێ وی چێبوون، لێ ب باوەریا خۆ گەهشتە پلا پرۆفیسوریێ و بوویە ئێک ژ ناڤدارترین گەردوونناسان ل ئەمریکا.
متمانە ب شیانێن خۆ و بەردەوامی د هەولدانێن خۆ دا مە نێزیکی ئارمانجێن مە دکەن. ب دیتنا من، دوو تشت سەرکەفتنێ مسۆگەر دکەن: باوەری ب خودێ و باوەری ب خۆ. دەمێ ئەم باوەر دکەین کو خودێ پلانەک بۆ مە هەیە و ب پشتەڤانی و حەز و ڤیان کار دکەین، ئەم بەرەڤ سەرکەفتنێ دچین. چونکی باوەری کلیلا سەرکەفتنێ یە ئەگەر مە باوەری ب وان هێز و شیانێن خودای داینە مە هەبیت دێ گیانێ مەژی یێ ئامادەبیت بو هەر زەحمەتیەکێ د وێ رێکێ دا ئەڤجا نە ترسە ژ شکەستنێ بەلکو ژ وێ چەندێ ب ترسە ئەوا نەهێلیت تو ڤان هیڤیان بکەیە راستی، بلا ل بیراتە بیت هەر کەسەکێ نوکە تۆ دبینی یێ سەرکەفتی گەلەک ئاستەنگ دەربازکرینە بەلێ چونکی باوەری ل دەڤ هەبوویە نەهێلایە چ ئاستەنگ ئێکا هند ژ وی بکەن کو دەستان ژ ئەڤان هیڤیان بەردەتن. یا گرنگ نینە چەند جاران تۆ بکەڤی، یا گرنگ ئەوە کا تۆ دێ چەند جاران رابیەڤە چونکی هەر سەرکەفتنەکا مەزن ب پێنگاڤەکا بچویک دەست پێ دکەتن لاوما ژ پێنگاڤێن بچویک دەست پێ بکە و ئەگەد تۆ هزار جاران د رێکێ دا کەفتی بۆ جاران هزار و ئێکێ رابەڤە و دوبارە پێکولان بکەڤە، د هەمان دەم دا، دڤێت ئەم خۆ بنیاسین و وان شیانان بکاربینین یێن خودێ دایینە مە.
هندەک خال بو پشتەڤانیکرنا خو ل سەرکەفتنان و باوەریێ ب خوبوونێ:
– باوەری ب خۆ دەستپێکا هەمی سەرکەفتنایە. دەمێ تە باوەری ب هێز و شیانێن خۆ هەبیت، تو دێ شێی گەلەک ئاستەنگان دەرباز کەی.
– هەر رۆژ خۆ چالاک بکە ب گۆتنێن ئەرێنی و بیرئینانا وان ب شێوازەکێ باش.
– سەرکەفتنێن خۆ یێن بچویک ژی پیرۆز بکە، نەک تەنێ یێن مەزن.
– داخازا لێبورینێ ژخۆ بکە دەمێ تو شاشیان دکەی، پاشی فێرببە و بەردەوام بە.
پشت گرێدان ب خودایێ مەزن:
– پشت گرێدان ب خودێ هێزەکا مەزنە دەمێ ئەم د ژیانێ دا ب رێڤە دچین.
– نڤێژ و پەرستن دێ تە گەهیننە حالەتەکێ هوسا ژ نە ئارامیێ و ژ ترسێ دویر بکەڤی.
– بلا تە باوەری هەبیت کو پلانێن خودێ بۆ تە ژ پلانێن تە بۆ خۆ باشترن.
– سوپاسدارێ خودێ بە، سپاسیا وی بکە بۆ هەمی تشتێن باش د ژیانا تە دا.
-حەزژێکرنا خوی و رێکێن باش:
– حەزژێکرنا خوی دەستپێکا حەزژێکرنا کەسێن دی یە.
– خۆ بنیاسە و قەبیل بکە، هەم ب لایەنێن باش و ب لایەنێن کێم ژی.
– گوهێ خۆ نەدە رەخنێن نەباش یێن دەروونی. تو یێ/یا ببهایی.
– ئارمانجێن روون بۆ خۆ دانە و گاڤ ب گاڤ کار بکە تاکو تۆ وان بدەست خۆڤە بینی.
